ABD’de başkanları korumakla görevli olan Gizli Servis, Donald Trump’a suikast girişimi ile Amerikan kamuoyunda tartışılıyor. Thomas Matthew Crooks isimli suikastçinin silahıyla miting alanına nasıl olup da bu yaklaşabildiği sorusu gündemde.
Eski Başkan Trump hayatına kast eden saldırıyı ufak sıyrıklarla atlattı.
ABD tarihinde ise 4 başkan uğradıkları suikast girişimlerinde hayatını kaybetti.
1963 yılında ABD Başkanı John F. Kennedy’nin üstü açık araçta vurularak öldürülmesi üzerine birçok komplo teorisi de üretildi.
Kurulduğu günden bu yana başkanlara yapılan suikastlarla birçok kez dönüşüm geçiren Gizli Servis’i inceledik.
Ne zaman kuruldu?
Gizli Servis, 1865 yılında Hazine Bakanlığı’na bağlı olarak kalpazanlıkla mücadele amacıyla kuruldu. 1860’lar Amerikası’nda piyasaya çok fazla sahte para sokulmak isteniyordu.
Gizli Servis’in kurulmasını isteyen ise bir suikaste kurban gidecek Abraham Lincoln’du. Köleliğin kaldırılmasındaki rolü ile tarihe geçen Lincoln öldürüldüğünde başkanları korumak için özel bir güvenlik birimi henüz yoktu.
Gizli Servis’in Amerikan başkanlarını koruma görevi ile yetkilendirilmesi ise tarihteki üçüncü başkanın suikasta uğraması sonrası oldu.
1881 yılında James A. Garfield’ın ardından 1901 yılında William McKinley’nin de bir davet sırasında suikasta uğraması Kongre, Gizli Servis ajanlarına koruma görevini verdi. İlk yıllarda yalnızca iki ajan görevdeki başkanı koruyordu.
Yıllar geçtikçe başkan yardımcıları, aileler ve eski başkanlara da koruma verildi, koruma ekibinin sayısı arttı.
Gizli Servis’in üniformalı ve üniformasız görev yapan 8 bin civarında personeli bulunuyor.
2024 itibariyle Gizli Servis eski başkanların 16 yaşına basmamış çocukları dahil, daimi olarak 34 kişiyi koruyor.
Kennedy Suikasti ve zırhlı araçlar
Gizli Servis’in başkanlık kortejlerini güvenlik çemberine alması, atlı araçlara kadar uzanıyor. 1930’lı yılladan itibarense başkanlar motorlu araçlar kullanmaya başladı ve zırhlı araçlar ilk kez devreye girdi.
Franklin D. Roosevelt’in camları kurşun geçirmez başkanlık aracı ünlü gangster Al Capone’dan ele geçirilerek Beyaz Saray’ın kullanımına verildi.
Ancak Başkan John F. Kennedy’nin Texas eyaletinde 1963 yılında uğradığı suikast sırasında kullandığı araç zırhlı değildi. Dahası Ford marka aracın üzeri de saldırı anında açıktı.
Amerikan halkının o anda nerede, ne yaptığını hatırlamasına atıfla ABD tarihine “Kennedy anı” olarak geçen olayda, Başkan JFK 46 yaşında öldürüldü.
Bu suikastın merkezinde olduğu JFK ve In the Line of Fire filmler gibi büyük ilgi çekti.
Kennedy suikastı sonrası aynı araç tamamen zırhlı hale getirilerek başkanların kullanımına verildi.
Gizli Servis’in tarihindeki ‘en kötü gün’ olarak tanımlanan bu suikast sonrası, ajanlar özel eğitimlerden geçirilmeye başlandı ve servis ‘elit’ bir kimliğe büründü.
Başkan Ronald Reagan’ın yaralı kurtulduğu 1981 yılındaki suikast girişiminden 43 yıl sonra ilk kez Gizli Servis ajanları Trump için kurşunlara siper oldu.
Trump’a suikast girişimi nasıl tartışılıyor?
Thomas Matthew Crooks’un nasıl olup da Donald Trump’a 100 metreden biraz daha fazla mesafeye kadar yaklaşabildiği üzerine birçok soru soruluyor.
Gizli Servis Direktörü Kimberly Cheatle, 22 Temmuz’da Kongre’deki oturumda bu sorulara yanıt verecek.
Yapılan hesaplamalar, saldırganın 135 metre mesafeden Trump’ı hedef aldığını gösteriyor.
Ortaya atılan iddialardan biri, güvenlik için daha fazla ajanın talep edildiği ancak bunun sağlanmadığı yönündeydi. Gizli Servis Sözcüsü Anthony Guglielmi bunun doğru olmadığını duyurdu.
Bir başka iddia da Başkan Joe Biden’ın eşi Jil Biden’ın korunması için Gizli Servis kaynaklarının buraya kullanıldığına yönelikti ve bu iddia da yalanlandı.
BBC’nin konuştuğu suikastçıyı saldırı öncesi farkeden bir görgü tanığı, polisi saldırganın yeri konusunda uyarmaya çalıştıklarını, ancak yanıt alamadıklarını anlattı.
Thomas Matthew Crooks, Trump’ı hedef aldığı çatıda keskin nişancı polisler tarafından vurularak öldürüldü.
Güvenlik birimleri Crooks’un hangi sebeple Trump’ı öldürmek istediğini belirlemeye çalışırken, Gizli Servis ekseninde de bir iç inceleme yapılacak.
O incelemede bu sorulara yanıt verilmesi muhtemel:
- Saldırganın bulunduğu çatı kontrol edilmedi mi?
- İnsan kaynağı yetersiz miydi?
- Uyarılar ciddiye alınmadı mı?
- Trump kürsüden yeterince hızlı indirildi mi?
Birçok eski ajan ve güvenlik yetkilisinin “ciddi bir hata” olarak adlandırdığı olayla ilgili inceleme ön sonuçlarının yakın zaman içinde açıklanması bekleniyor.
